“วิถีแห่งปราชญ์” โดย สิญจน์ สวรรค์เสก

July 30, 2008 at 1:37 am

.
.

“วิถีแห่งปราชญ์”

คำพูดประโยคนี้ช่างยิ่งใหญ่ซะเหลือเกิน เหมือนกับว่าคนธรรมดาอย่างเราๆ ท่านๆ จะไม่สามารถปีนป่ายตะเกียกตะกายไปบนทางเส้นนั้นได้

แต่…

บุคคลท่านหนึ่งที่ผมกำลังจะนำเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยเกี่ยวกับการดำรงชีวิตของท่าน (คัดลอกจากหนังสือ “วิถีแห่งปราชญ์”) มาเล่าฝากเพื่อนพ้องน้องพี่แถวนี้ให้ได้อ่านกันด้วยนั้น ท่านกลับเป็นคนธรรมดา ที่ใช้ชีวิตแบบเรียบง่ายและธรรมดามาก (ม๊าก มาก)

ความธรรมดาของท่านนั้นปานประหนึ่งแผ่นดิน ที่วางเฉยต่อความหอมของลาภยศชื่อเสียง ยิ้มรับกับเสียงนินทาเน่าเหม็นที่สาดเทออกจากปากของคนที่ไม่ชอบได้อย่างสบ๊าย สบาย

ท่านยังคงทำหน้าที่แผ่นดินดีได้อยู่ตลอดเวลา คอยผลิตลูกผลแห่งปัญญาออกมาให้แด่พุทธศาสนิกชนได้เก็บเกี่ยวกินอย่างไม่รู้สิ้น

นามของท่านคือ พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต)

ในบรรดาพระเถระครูบาอาจารย์กระเดื่องนามในประเทศไทย โดยส่วนตัวของผมแล้ว (ย้ำว่าเป็นความเห็นส่วนตัว) ผมมีวิธีแบ่งหมวดหมู่ครูบาอาจารย์อยู่ 4 แบบ คือ

1. พระผู้รู้ – ท่านเหล่านี้โดยมากจะเป็นพระที่อยู่สันโดษในป่าเขา ที่รู้จริงเห็นแจ้งในสภาวะธรรมทั้งหลายทั้งมวลตามความเป็นจริง จริงๆ บางรูปบางนามอาจจะมีนามกระเดื่องให้พุทธศาสนิกชนทั่วไปได้รับรู้ กราบไหว้ แต่ก็มีอีกหลายท่าน ที่อยู่เงียบๆ ไม่ยุ่งกับเรื่องของโลกสักเท่าใดนัก โดยมากท่านเหล่านี้มักไม่เน้นการศึกษาตามตำรับตำรา แต่จะยึดพระวินัยเป็นหลักเกณฑ์ และใช้ชีวิตจิตใจของตนเป็นตู้พระธรรม เปิดอ่านค้นคว้าสภาวะธรรมทั้งหลายกันเลย

2. พระนักปราชญ์ – ท่านเหล่านี้โดยมากจะเป็นพระที่เน้นปริยัติ มีการค้นคว้าตำรับตำราอยู่เสมอ รู้ประวัติศาสตร์โดยรวมของโลก รู้ความเป็นไปต่างๆ ของโลกในขณะปัจจุบัน และรู้วิเคราะห์ธรรมะให้เข้ากับสถานการณ์บ้านเมืองได้เป็นอย่างดี ซึ่งมีน้อยท่านนักที่คู่ควรกับคำว่า “ปราชญ์แท้”

3. พระนักปรัชญา – ท่านเหล่านี้จะเป็นแบบกึ่งๆ (คล้ายกับคำว่า “ปรัชญา” นั่นเอง คือ ลึกซึ้ง คมคาย แต่จับต้องไม่ได้) กึ่งทั้งปริยัติและปฏิบัติ กึ่งทั้งบ้านและป่า พระนักปรัชญานี้ มักจะเป็นที่เคารพนับถือของนักคิด นักเขียน กวีทั้งหลาย เพราะคำเทศน์คำสอนมีความละเมียดละไมลึกซึ้ง เน้นความว่าง สูญตา ตถตา ซึ่งเป็นธรรมะชั้นสูง แต่พอไม่เน้นมรรค หรือว่าเน้นข้อวัตรปฏิบัติที่จะทำให้เข้าถึงคำนั้นๆ ได้อย่างเป็นระบบ คำสอนของท่านจึงเป็นคล้ายกับหลักปรัชญาที่สูงค่า ล้ำลึก แต่เข้าถึงได้ทางความคิดเท่านั้นเอง (ภาษาจิ๊กโก๋ข้างกำแพงเรียกว่า “วิปัสสนึก” ไม่ถึง “วิปัสสนา”)

4. พระเกจิคณาจารย์ – คือพระที่เด่นดังขึ้นมากับวัตถุมงคล หากนึกถึงท่านเหล่านั้น ผู้คนทั้งหลายจะนึกถึงพระเครื่องรุ่นโน้น วัตถุมงคลรุ่นนี้ ตะกรุด ผ้ายันต์ รดน้ำมนต์ พ่นน้ำมันต์ สักกระหม่อม เขกกะบาล ซะมากกว่าที่จะนึกถึงหลักพระธรรมคำสอน

ด้วยความเขลาและปัญญาเท่าหางเต่าของผม ผมเคยคิดเอาเองอีกว่า หลวงพ่อประยุทธ์ท่านเป็นพระนักปราชญ์ที่เก่งตำรับตำรา เชี่ยวศัพท์ ช่ำชองภาษาศาสตร์มาก แต่พอได้อ่านหนังสือเล่มนี้ ทำให้มุมมองของผมที่มีต่อท่านเปลี่ยนไป เพราะวัตรปฏิบัติของท่านนั้นลึกซึ้งมากกว่าคำว่า “ปราชญ์แท้” ตามความหมายเดิมของผม (ก้อบอกแล้วว่าผมคิดมั่วเอาเอง)

ว่ากันว่า “สภาวะความเป็นปราชญ์ก็เหมือนกับการเป็นเศรษฐี ที่ไม่มีใครมาแต่งตั้งให้กันได้ หากแต่คุณสมบัติ หรือว่า “ความมี ความเป็น” ที่มีอยู่แล้วนั่นต่างหาก จะเป็นตัวแต่งตั้งด้วยสภาวะนั้นๆ ด้วยตัวของมันเอง”

ประโยคคำพูดข้างบนนี้ คือข้อหักล้าง “ประเภทพระ” ทั้งหมด ที่ผมอุ๊บอิ๊บ แอบตั้งขึ้นมาเอง เพราะท่านเหล่านั้นจะเป็นใคร หรือจะเป็นอะไรนั้น ก็เป็นเรื่องของสภาวะส่วนบุคคลไปนั่นแลขอรับ ไม่เกี่ยวกับใครที่ไหนดอก

กลับมาเข้าเรื่องหลวงพ่อประยุทธ์กันต่อดีกว่า

หากเอ่ยถึงประวัติของหลวงพ่อประยุทธ์ ผมก็จะรู้แค่ว่า ท่านเป็นชาวศรีประจันต์ สุพรรณบุรี ป่วยกระเสาะกระแสะตั้งแต่เด็ก จนพี่ชายชวนบวชตั้งแต่อายุ 12 ขวบ ที่วัดบ้านกร่าง สอบเปรียญธรรมเก้าประโยคได้ตั้งแต่เป็นเณร จึงได้รับการอุปสมบทในพระบรมราชานุเคราะห์ เป็นนาคหลวง บวชที่วัดพระแก้ว ในหลวงกับราชินีทรงเสด็จไปเป็นองค์ประธานการอุปสมบท

นอกจากสมณศักดิ์ทางพระที่ได้รับอยู่เรื่อยๆ แล้ว ท่านยังได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศไทย และจากมหาวิทยาลัยของต่างประเทศหลายแห่ง รวมถึงได้รับรางวัลการศึกษาเพื่อสันติภาพจากยูเนสโกด้วย

ท่านเคยรับนิมนต์เดินทางไปสอนพุทธศาสนายังมหาวิทยาลัยต่างๆ ทั่วโลกหลายแห่ง หลายครั้ง ซึ่งผมจำได้ติดหูติดใจอยู่มหาวิทยาลัยเดียว คือ ฮาวาร์ด (Harvard University) เหตุผลที่จำได้คือ ชื่อมหาลัยนี้เท่ห์ดีเป็นบ้า!

ท่านเขียนหนังสือมาแล้วกว่า 300 เรื่อง ทั้งภาษาไทยและอังกฤษ

ก็แค่นี้แลครับ ที่ผมรู้จักหลวงพ่อท่านเจ้าคุณฯ

ครั้นได้อ่านหนังสือวิถีแห่งปราชญ์นี้ จึงทำให้ผมองอาจผงาดขึ้นจากหลุม ไปรู้จักหลวงพ่อท่านเจ้าคุณฯได้มากขึ้นกว่าแต่ก่อนอีกหลายขบวน

หนังสือเล่มนี้เรียบเรียงขึ้นมาโดย คุณพนิตา อังจันทรเพ็ญ ลูกศิษย์ผู้เคยทำงานรับใช้หลวงพ่อท่านเจ้าคุณฯมานาน

เอาล่ะครับ สัญญาว่าจะคัดลอกมาให้อ่านด้วยกันวันละบท เผื่ออาการอักเสบของ “เชื้อบ้า” แถวนี้ จะได้ทุเลาเบาบางลงได้บ้าง

สาธุเทอญ.